Het is vaak een gehoorde kreet binnen het domein maatschappelijk werk: de werkdruk is hoog, de handen om die te managen zijn krap. OCMW’s maken het van nabij mee door de opeenvolging van crisissen en de bijbehorende noden. Maatschappelijk werkers doen hun uiterste best om het stijgende aantal hulpvragen te beantwoorden. Gebrek aan interne waardering en ondersteuning maken de draaglast bijzonder groot. Muriel Van Poelvoorde deelt haar ervaring, als hoofdmaatschappelijk werker bij OCMW Brugge.
Al meer dan 22 jaar is Muriel Van Poelvoorde aan de slag bij OCMW Brugge. Ze trad in dienst in 2000 en doorliep verschillende diensten als maatschappelijk werker. Sinds 2012 is ze hoofdmaatschappelijk werker. De functie brengt grotere verantwoordelijkheden met zich mee, bevestigt ze. Medewerkers vragen meer dan ooit om waardering door het bestuur, omdat de besparingen zorgen voor extra werkdruk. Bovendien leidt de integratie van OCMW’s en gemeentes bij besturen weleens tot frustratie.
Muriel Van Poelvoorde: “Uiteraard is die tendens bij OCMW Brugge erg voelbaar. We merken dagelijks de effecten van besparingen, opeenvolgende crisissen en de moeilijke zoektocht naar nieuwe medewerkers. Onze sector staat onder immense druk, ja, maar toch blijft mijn gevoel over ons bestuur positief. Het verschil tussen werklast en werkvreugde zit ’m soms in kleine dingen.”
Coaching, inspraak, ondersteuning
Aandacht voor het welzijn van (nieuwe) medewerkers is er bij OCMW Brugge zeker. Nieuwe collega’s krijgen coaching, inspraak is mogelijk, hoofdmaatschappelijk werkers kunnen rekenen op ondersteuning. De leden van het Bijzonder Comité zijn op de hoogte over het reilen en zeilen van de verschillende diensten binnen het domein maatschappelijk werk.
Muriel: “Die aanpak zorgt ervoor dat ik mijn job na al die tijd nog steeds met plezier uitoefen en dat ik me gewaardeerd voel voor wat ik hier doe. Het feit dat we inspraak krijgen, speelt een cruciale rol. Ook al lukt het niet altijd of even vlot voor elk thema, binnen de sociale dienst van OCMW Brugge zijn ze van mening dat dit de enige juiste weg is. Als leidinggevende of in een beleidsfunctie sta je immers niet meer in de dagelijkse praktijk. Daardoor ‘mis’ je onvermijdelijk zaken uit het werkveld. Als we voor dat niveau een nieuwe werking of richtlijn uitschrijven, zijn we gebaat met alle vragen en bedenkingen van de betrokken maatschappelijk werkers. Ze herinneren ons aan die zaken waar we misschien geen rekening mee hielden.”
Ad-hocwerkgroepen met collega’s, over verschillende diensten heen, zijn een essentiële sleutel binnen deze strategie. Zo komen ze bij OCMW Brugge sneller tot een gedragen werkwijze of aanpassing voor de maatschappelijk werkers. De aanpak behelst niet louter praktische zaken.
Muriel: “In november 2022 organiseerden we een denkdag met 120 maatschappelijk werkers uit heel wat diensten. We wilden een aantal leidende principes uitschrijven waar elke maatschappelijk werker achter staat en waarmee je binnen je eigen team verder aan de slag kunt. Een waaier van thema’s kwam aan bod: outreachend werken in de sociale dienst, vertrouwen versus controle, grenzen stellen bij cliënten, generalistisch denken versus specialistisch denken… Die thema’s werden telkens door twee groepen onder de loep genomen.”
Finaal leverde de denkdag twee teksten per thema op waarvan één geheel werd gemaakt. De teams konden op hun beurt terugkoppelen met opmerkingen of aanvullingen. Door die aanpak was het eindresultaat ‘owned by’ de maatschappelijk werkers en hoofdmaatschappelijk werkers. Ze konden zich er allemaal in terugvinden.
OCMW Brugge gaat in deze context zelfs nog een stap verder. Alle leidinggevenden van het bestuur kunnen de opleiding ‘Leiderschaps-DNA’ volgen. Die bestaat uit zeven sessies, gespreid over een jaar. Het beleid wil zo systematisch investeren in een visionaire en moedige leiderschapsstijl. Beginnende en ervaren leidinggevenden krijgen de kans om vaardigheden te oefenen en ervaringen te delen. Aanvullende individuele coaching is mogelijk, als mensen daar specifiek om vragen. Zelfs met deze ondersteuning blijft de job van hoofdmaatschappelijk werker vaak uitdagend. Maar ervaringen delen helpt, weten ze in Brugge. Zo besef je dat je niet alleen staat met vragen en dat iedereen weleens fouten maakt. Dat toegeven en eruit leren, pleit in het voordeel van iedereen.
'Los van de hectiek stilstaan bij onszelf'
Muriel: “Binnen onze sociale dienst zet de adviseur maatschappelijke dienstverlening zelfs sterk in op het vormen van een hecht team hoofdmaatschappelijk werkers. Er is regelmatig overleg, we houden intervisie met de hulp van een externe partner. Het is een bewuste investering van het bestuur om ons team beter te ondersteunen en medewerkers op een positieve manier te coachen. Zo kunnen we, los van de dagelijkse hectiek, stilstaan bij onszelf en onze manier van leidinggeven. We leren elkaar kennen, weten dat we bij elkaar terecht kunnen en dat er genoeg veiligheid is om elkaar op ‘kleine kantjes’ te mogen wijzen.”
Medewerkers waarderen, ook daar maken ze bij OCMW Brugge werk van. Op verschillende momenten doorheen het jaar krijgen medewerkers een duwtje in de rug of een extraatje, zelfs in informele context.
Muriel: “Ik denk spontaan aan ons Nieuwjaarsfeest, waar een groot deel van het personeel graag op aanwezig is. Andere ‘After Work’-activiteiten kunnen eveneens op bijval rekenen. En dan is er nog een financiële tussenkomst in de jaarlijkse teambuilding van elk team, we promoten sportactiviteiten over de middagpauze of na het werk, organiseren een fietstocht en zelfs een heus tafelvoetbaltoernooi tijdens het WK voetbal. Sinds een paar jaar is ‘World Social Work Day’ het moment bij uitstek om de medewerkers van de sociale dienst te bedanken. In het coronajaar 2021 maakten we er een virtueel aperitief van, met een aperitiefbox voor iedereen en een online drink.”
Maatschappelijk werk bij het OCMW blijft een uitdagende job, waarbij je regelmatig botst op de grenzen van onze mogelijkheden als bestuur, als team en als persoon. Toch is het de mix van gedragen ondersteuning en kleine dingen die voor Muriel en haar team het verschil maakt. Ze weten zich gewaardeerd, hun inspanningen worden gezien en dat draagt bij tot een positieve sfeer.
Muriel: “Ik maak deel uit van de Federatie voor OCMW-Maatschappelijk Werkers en raad alle OCMW-maatschappelijk werkers aan om ook lid te worden. De federatie zet in op belangenbehartiging van onze collega’s en het bevorderen van de professionalisering van hun beroep. Ze willen actief signalen van maatschappelijk werkers versterken, zetten in op ondersteuning van (hoofd)maatschappelijk werkers op diverse vlakken, betere communicatie en de verbetering én waardering van het beroep. Hoe meer collega’s zich via deze weg verenigen, hoe sterker het verhaal wordt. Dat ik de kans krijg deel te nemen aan de vergaderingen van de Federatie, bevestigt de waardering voor onze functie door het bestuur.”
